Proces projektowania nowych banknotów
W grudniu 2021 ogłosiliśmy, że w ramach prac nad nowymi banknotami planujemy stworzyć nowy projekt banknotów euro. Chcemy dopilnować, żeby pozostały one dostępnym, bezpiecznym i efektywnym środkiem płatniczym.
Dążymy również do tego, żeby banknoty euro były w większym stopniu zgodne z polityką zrównoważonego rozwoju i nieszkodliwe dla środowiska. W związku z tym analizujemy ich ślad środowiskowy i możliwości jego zmniejszenia przez zastosowanie nowych materiałów i procesów. Ten proces jest także okazją, żeby banknoty stały się bardziej włączające dla wszystkich użytkowników.
Decyzja Rady Prezesów w sprawie nowego tematu przewodniego i nowych wzorów będzie uwzględniać opinie obywateli wyrażone w badaniach i porady grup ekspertów. Chcemy mieć pewność, że temat przewodni i wzory banknotów będą bliskie wszystkim Europejczykom.
Dwa główne etapy procesu:
- wybór możliwych przyszłych tematów przewodnich i związanych z nimi motywów
- wybór projektu w wyniku konkursu.
Główne etapy procesu projektowania nowych banknotów
Tematy przewodnie i motywy
30 listopada 2023 Rada Prezesów EBC podjęła decyzję o rozpoczęciu kolejnego etapu prac nad nowymi banknotami euro, dla których zaproponowała dwa możliwe tematy przewodnie – „Kultura europejska” oraz „Rzeki i ptaki” – a także związane z nimi motywy.
Temat przewodni „Kultura europejska”
Bogate dziedzictwo kulturowe Europy oraz jej dynamiczny sektor kultury i sektor kreatywny wzmacniają naszą tożsamość europejską, gdyż kształtują wspólne poczucie przynależności. Kultura rozpowszechnia wspólne wartości, włączenie społeczne i dialog w Europie i na całym świecie. Łączy ludzi.
Przesłanie motywów: wspólna przestrzeń kulturowa
Temat przewodni „Kultura europejska” upamiętnia wspólne przestrzenie kultury, które przez wieki kształtowały naszą tożsamość europejską. Motywami dla tego tematu są różne działania i miejsca związane z kulturą oraz ikoniczne europejskie postaci, które wniosły wkład w dziedzictwo kulturowe Europy.
| Strona przednia | Strona odwrotna | |
| 5 euro Sztuka sceniczna | Maria Callas | Muzyczny, taneczny lub teatralny występ artystów ulicznych dla przechodniów. |
| 10 euro Muzyka | Ludwig van Beethoven | Festiwal piosenki oraz śpiewający chór dzieci i młodzieży. |
| 20 euro Uniwersytety i szkoły | Maria Curie | Szkoła lub uniwersytet oraz nauczycielka i uczniowie. Na ławkach są zeszyty i książki. |
| 50 euro Biblioteki | Miguel de Cervantes Saavedra | Biblioteka: dorośli czytają papierowe i cyfrowe książki. Przed regałem są chłopiec i dziewczynka, którzy sięgają po książkę. |
| 100 euro Muzea i wystawy | Leonardo da Vinci | Dorośli i dzieci podziwiają sztukę uliczną, sztukę współczesną lub inne dzieła. |
| 200 euro Place publiczne | Bertha von Suttner | Zadrzewiony plac spotkań, na którym dorośli i dzieci m.in. rozmawiają, bawią się i spacerują. |
Temat przewodni „Rzeki i ptaki”
Rzeki i ptaki nie uznają żadnych granic, a co za tym idzie – symbolizują wolność i jedność Europejczyków oraz nasz związek z przyrodą. Europa szczyci się dużą różnorodnością rzek i gatunków ptaków, które inspirują nas i przypominają nam o naszej odpowiedzialności za ochronę środowiska.
Przesłanie motywów: odporność w różnorodności
Temat przewodni „Rzeki i ptaki” obrazuje odporność i różnorodność naturalnych ekosystemów Europy przez pokazanie różnych etapów biegu rzeki i kilku gatunków ptaków oraz podkreślenie znaczenia ochrony przyrody i środowiska. Instytucje europejskie przedstawione na banknotach przypominają nam o podstawowych wartościach projektu europejskiego, do których należy ochrona środowiska.
Strona przednia | Strona odwrotna | |
| 5 euro | Górskie źródło Pomurnik obok górskiego krajobrazu | Parlament Europejski |
10 euro | Wodospad | Komisja Europejska |
20 euro | Zamknięta dolina rzeczna Kolonia żołn na piaszczystej skarpie dużej zamkniętej doliny wzdłuż brzegu rzeki | Europejski Bank Centralny |
50 euro | Rzeka meandrująca Bocian biały lecący nad meandrującą rzeką w otwartej dolinie rzecznej | Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej |
100 euro | Ujście rzeki | Rada Europejska i Rada Unii Europejskiej |
| 200 euro | Pejzaż morski Głuptak lecący nad wielkimi falami oceanu | Europejski Trybunał Obrachunkowy |
Wzory
15 lipca 2025 EBC oficjalnie ogłosił konkurs na projekt przyszłych banknotów euro i zaprosił do udziału w nim grafików z Unii Europejskiej. Konkurs dotyczy tematów przewodnich „Kultura europejska” oraz „Rzeki i ptaki”.
Etap składania zgłoszeń
Zgłoszenia można składać od 15 lipca do 18 sierpnia 2025, godz. 12.00 CET. Po tym terminie EBC rozpatrzy i oceni wszystkie zgłoszenia pod kątem określonych kryteriów. Na podstawie przeprowadzonej oceny wybierze maksymalnie 40 projektantów (20 dla każdego tematu przewodniego). Wszystkich uczestników powiadomi o wynikach oceny.
Etap przedstawiania projektów
Wybrani projektanci zostaną następnie zaproszeni do przedstawienia propozycji wzorów, które oceni komisja konkursowa złożona z niezależnych ekspertów. Komisja ta zaproponuje Radzie Prezesów maksymalnie pięć wzorów dla każdego tematu, a Rada Prezesów podejmie ostateczną decyzję.
Szczegółowe informacje o konkursie, w tym terminarz i kryteria kwalifikowalności, można znaleźć w oficjalnej dokumentacji dotyczącej konkursu.
Kolejne kroki
Po zakończeniu konkursu EBC przeprowadzi badanie, żeby poznać opinie społeczeństwa dotyczące wzorów wyłonionych w konkursie. Rada Prezesów uwzględni te opinie przy wyborze ostatecznego wzoru banknotów, a jej decyzja ma zapaść do końca 2026.
Następnie Rada Prezesów ustali termin produkcji i emisji nowych banknotów euro. Potem upłynie jeszcze kilka lat, zanim pierwsze banknoty trafią do naszych portfeli.
Wkład obywateli i ekspertów
Głos Europejczyków
Od czasu rozpoczęcia prac nad nową serią banknotów już dwukrotnie zasięgnęliśmy opinii Europejczyków. Zanim Rada Prezesów dokona ostatecznego wyboru, jeszcze raz zwrócimy się do obywateli, żeby wyrazili swoje opinie co do kilku możliwych wzorów przyszłych banknotów.
Od grudnia 2021 do marca 2022 prowadziliśmy konsultacje we wszystkich krajach strefy euro, a także w Chorwacji i Bułgarii, żeby poznać opinie społeczeństwa dotyczące możliwych tematów przewodnich przyszłych banknotów euro.
Przedstawiamy pełne sprawozdanie i streszczenie dotyczące badania jakościowego w odniesieniu do nowych tematów przewodnich banknotów euro.
W lipcu i sierpniu 2023 przeprowadziliśmy badanie internetowe mające na celu sprawdzenie, który z siedmiu wybranych tematów przewodnich podoba się Europejczykom najbardziej. W badaniu wzięło udział ponad 365 tys. osób. Żeby zapewnić reprezentatywność próby, równolegle zleciliśmy też niezależnej firmie badawczej przeprowadzenie podobnego międzynarodowego badania.
Więcej informacji o wynikach badań znajduje się w pełnym sprawozdaniu i streszczeniu.
Konsultacje z ekspertami
Od czasu rozpoczęcia procesu projektowania nowych banknotów zasięgnęliśmy porady trzech niezależnych grup ekspertów w sprawie tematów przewodnich, motywów i, na koniec, wzorów banknotów.
Pod koniec 2021 grupa doradcza ds. tematu przewodniego przedstawiła sześć tematów przewodnich. Następnie Rada Prezesów EBC starannie rozważyła, czy zaproponowane tematy przewodnie były bliskie Europejczykom, ich życiu i wartościom, a także postanowiła dodać siódmy temat „Kultura europejska”. Opisy siedmiu wybranych tematów przewodnich można znaleźć w odnośnym komunikacie prasowym.
Przedstawiamy pełne sprawozdanie i streszczenie dotyczące prac grupy doradczej ds. tematu przewodniego.
W 2024, po wyborze „Kultury europejskiej” oraz „Rzek i ptaków” jako możliwych tematów przewodnich przyszłych banknotów, zwrócono się do kolejnego niezależnego zespołu ekspertów – grupy doradczej ds. motywów – o zaproponowanie możliwych motywów dla tych dwóch tematów.
Na początku 2025 Rada Prezesów omówiła i rozszerzyła zbiór możliwych motywów dla każdego tematu i postanowiła ogłosić konkurs na projekt z uwzględnieniem wybranych tematów przewodnich i motywów. Przedstawiamy pełne sprawozdanie i streszczenie dotyczące prac grupy doradczej ds. motywów.
Komisja konkursowa, złożona z niezależnych ekspertów, w istotny sposób wesprze Radę Prezesów w procesie wyboru wzorów. Oceni wzory zaproponowane przez projektantów, a wybrane propozycje przedstawi Radzie Prezesów do rozpatrzenia.